Pozisyonel plagiosefali, beyin cerrahları, plastik cerrahlar gibi uzman hekimler ve biz çocuk doktorlarının karşılaştığı yaygın bir durumdur.

Özellikle son yıllarda prematüre doğumların artması, uzun süre aynı pozisyonda uyuma ve ani bebek ölümü sendromundan korunmak amacıyla sırt üstüyatış pozisyonu nedeniyle bebeklerde baş şekil bozukluklarının daha sık görmekteyiz.

Pozisyonel plagiosefali tanımı

Kılavuzlarda, pozisyonel plagiosefali terimi, hem pozisyonel oksipital plagiosefali, hem de paryeto-oksipital bölgede (kafa alt ve yan bölgesinde) tek taraflı düzleşme, aynı taraftaki alın ve kulağın telafi edici olarak öne kayması ve pozisyonal brakiyosefali (baş arka kısmının simetrik düzleşmesi, ön-arka kısalmış kafatası boyutu, telafi edici alın kemiğinde genişleme) ve bunların her ikisinin birleşimi ile gelişen baş şekil bozuklukları olarak tanımlanır. 

Pozisyonel kafatası deformiteleri anne karnında kısıtlılık ya da doğum sonrası deformasyona bağlı olabilir. Tortikollis dediğimiz boyun kaslarında kısalma ile boyun ve başın yan pozisyona geldiği birtakım sinir ve kas dokusu ile ilgili hastalıklar ve bunlar nedeniyle uyku pozisyon bozuklukları da bu deformitelere sebep olabilir.

Tanı ve tedavi

Pozisyonel plagiosefali tanısı klinik olarak yapılır. Klinik muayene net değilse, bir beyin cerrahi uzmanının değerlendirmesi gerekir. Bazen kafatasında sutura dediğimiz açıklıkların kapalı olması nedeniyle kraniositoz adını verdiğimiz durumlarda BT incelemesi ve cerrahi müdahale gerekebilir.

Pozisyonel kafatası şekil bozukluklarında tedavi, bozukluğun derecesi ve bebeğin ayına göre planlanır. Hafif ve orta şekil bozukluklarında fizik tedavi, pozisyon düzeltilmesi, ailenin eğitilmesi yardımcı olabilir. Hafif şekil bozuklukları genelde kendiliğinden ya da pozisyon verilmesi ile düzelebildiğinden kask tedavisi önerilmez. Orta ve ağır şekil bozukluklarında ise konservatif dediğimiz yöntemler bir miktar etkili olabilir. Bununla birlikte çoğu çalışma, ağır ve orta asimetrilerde kullanılan bir kask ortezinin şekil bozukluğunu daha fazla düzelttiğini, sonucun daha kısa sürede ve yüz güldürücü olduğunu göstermiştir. Özellikle deformite şiddetli ise ve eğer kask tedavisi için ölçümler uygun ise erken dönemde başlanması gerekir.

Özellikle Tortikollis sıklıkla kraniyal deformite ile ilişkilidir. Bu durumda, fizik tedavi ile birlikte pozisyonlama ve ağır-orta şekil bozukluklarında kask tedavisini beraber uygulamak daha iyi sonuç alınmasını sağlar. Pozisyonlama yastıkları, kranial deformitenin tedavisinde kullanılmıştır, ancak yastık kullanımı bebekte ani bebek ölümü sendromu riski açısından tercih ettiğimiz bir yöntem değildir, dikkatli kullanılması gerekir.

Bebeğin başına pozisyon verme, fizik tedavi veya pozisyonlama yastıklarına rağmen düzelmemiş orta şekil bozuklukları ile ağır deformitesi olan bebeklerde kask kullanımının 6 aydan önce başlatılması sonuçlar açısından daha yüz güldürücü olmaktadır.

Türkiye’de de ailelerin ve hekimlerin destek ve farkındalığı ile kranial kask tedavisinden daha çok çocuğun yararlanması dileğiyle.

(Öneriler için kaynak: 

http://www.aappublications.org/news/aapnewsmag/2016/10/27/Plagiocephaly102016.full.pdf

Dr Dilşad Koca

Orijinal metin için lütfen aşağıdaki linke tıklayınız.

https://www.facebook.com/cranialtedavimerkezi/posts/834663630050931