Yeni doğan bebeklerde en sık rastlanan kafatası şekil bozukluğudur. Halk arasında Düz Kafa, Yamuk Kafa ya da Yassı Kafa olarak bilinir. Dış etkenler nedeniyle bebeklerin kafasının anormal bir şekil almasıdır. Kafadaki asimetrik şekil bozukluğu doğumun akabinde ya da ilk birkaç ayda kendini belli eder.
Sıklıkla ebeveynler, ailenin yaşlı üyeleri ya da normal hasta ziyaretlerinde çocuk uzmanı tarafından farkedilir. Kafanın arkasında, sağ ya da sol tarafındaki düzlük ile aynı tarafta öne doğru alındaki ileri çıkıklık karakteristik özellikleridir. Kulak kafanın arkasındaki düzlüğün olduğu tarafta öne doğru kayma gösterir. Bebeklerin bazılarında yüze bakıldığında gözlerde ve yanaklarda asimetri çıplak gözle görülebilir.
Plagiosefali ve bebeklerin boyun kasındaki gerginlik arasında çok yakın bir ilişki vardır. Araştırmalar boyun kasında gerginlik olan bebeklerin %85 ile %90’nında plagiosefali bulunduğunu ortaya koymaktadır. Boyun kasındaki gerginlik ise daha bebekler doğmadan anne karnında iken genelde başlarlar. Örneğin rahim kanalına erken giren bebekler veya ikizler çok kısıtlı alanda boyunları tek yöne sürekli pozisyonlanmış kalırlar. Doğumdan sonra da boyun kasındaki gerginlik devam ettiği için bebeklerin kafasındaki şekil bozukluğu erken aylardaki yumuşak kafa yapısı ve yerçekimi nedeniyle her geçen gün artar ve yukarıda tarif edilen deformasyonel plagiosefali oluşumu söz konusu olur.
Kafatası şekil bozukluğunu engellemek için daha ilk günden, doğar doğmaz bebeğinizi sırtüstü yatırarak başını pozisyonlamaya başlayın. Yüzüstü aktivitelerini en erken sürede uyanıkken ve siz yanındayken olabildiğince sık yapın. Sık derken bunun bir sınırı yok. Yavaş yavaş ama her gün sıklığını ve süresini artırın. Ne kadar sık ve uzun süreli, o kadar iyi! Aktiviteleri uygulayarak bebeğinizin kafasında oluşabilecek bozuklukları önlediğiniz gibi motor gelişimine de yardımcı olacaksınız.
Ancak pozisyonlamanıza rağmen bebeğiniz ısrarla kafasını sol ya da sağ tarafa çevirerek uyumayı tercih ediyorsa yukarıda bahsedilen boyun kasındaki gerginlik söz konusudur. Pek çok ailenin pozisyon değiştirmeden yanıt alamamasının birincil sebebi ise boyundaki bu gerginliktir. Evde egzersizlerin yapılmasının yanında bir fizyoterapistten de yardım alınması gerekir.
STARband kask tedavisine başlanması için belli şartların yerine gelmiş olması gerekmektedir.
Kafatası şekil bozukluğunun şiddeti
Bebeğinizin kaç aylık olduğu
Pozisyon değiştirme ve yanıtı
Boyun kasındaki direnç ya da tortikolis için Fizik Tedavi
2016’ da Amerikan Pediatri Akademisi (AAP – The American Academy of Pediatrics) deformasyonel plagiosefalinin ve diğer kafatası şekil bozukluklarının yönetimi ile ilgili çok detaylı yeni bir kılavuz yayınladı. Aslında AAP bu kılavuzun bir benzerini daha 2003 senesinde yayınlamıştı. 2016 yılındaki yeni kılavuzunda 2003’ten sonra yapılmış pek çok araştırmada değerlendirmeye alınmış. İşte yukarıda AAP’nin kılavuzuna göre sıralanmış olan şartlar aynı zamanda STARband tarafından sıkı bir şekilde takip edilerek uygulanmaktadır.
Yapılan araştırmaların bazılarında STARband kasklar kullanılmış ve yine STARscanner 3D ölçüm sistemi değişmeyen ve doğru ölçümler sağlaması nedeniyle hem şiddet tespiti hem de karşılaştırmalı ölçümlerle tedavinin takibi noktasında bu araştırmalarda tercih edilmiştir.
Yapılan araştırmalarda ayrıca Atlanta Çocuk Sağlığı’nın (The Children’ s Healthcare of Atlanta) hazırlamış olduğu Plagiosefali Şiddet Derecesi tablosu kullanılmıştır.
Araştırmalar göstermektedir ki, kask tedavisine başlamak için ideal dönem 4-6 ay arasıdır. Düzelme için bebeğin 10-12. ayına kadar beklenmesi tavsiye edilmez. Bir yaşında başlandığında beyindeki büyüme hızı ve bununla orantılı olarak kafadaki büyüme artık önemli miktarda yavaşlamaktadır. Bu yüzden tedavi çok daha uzun sürmekte ve şiddetine göre hedeflenen düzelmeyi yakalamak büyük oranda mümkün olmayabilmektedir. Ancak yine de tatmin edici, gözle görülür bir düzelme STARband programının etkinliği sayesinde olabilmektedir.
Yukarıda daha önce bahsedildiği gibi Plagiosefali Şiddet Tablosu bebeklerin kafasındaki şekil bozukluğunun şiddetinin tespiti için önemli olduğu kadar plagiosefalinin şiddet tespitinde bir diğer önemli faktör ölçüm için kullanılan tarama sistemidir. STARscanner ile alınan ölçümden çıkan rapor bebeğinizin kafasındaki şekil bozukluğunun hafif, orta ya da aşırı derecede mi olduğunu objektif olarak ortaya koyacaktır. Aynı zamanda 3D olarak plagiosefalinin bebeğinizin kafasında nereleri ne kadar etkilediğini, kulaktaki kaymayı ve göz mesafelerinin ne kadar asimetrik olduğu gibi daha pek çok bilgi şekil ve rakamsal olarak raporda sunulabilmektedir. STARscanner 3D ölçüm sistemi ile ilgili şu küçük notu da düşelim; “STARscanner ile sadece plagiosefalinin şiddet tespiti değil aynı zamanda yapmış olduğunuz pozisyon değiştirmeden aldığınız cevabı ve STARband kasklarının etkinliğini ve sonuçlarının takibini de ortez teknikeriniz ve doktorunuz ile beraber önce ve sonrası olarak karşılaştırmalı yapmanız mümkün”.
STARscanner 3D Ölçüm Sistemi İle Tespit Edilen Deformasyonel Plagiosefali'nin şiddetinin Değerlendirmesi Nasıl Olur? Aşırı şiddetteki kafatası şekil bozuklukları için bebeğinizin kaç aylık olduğuna (3. ayından büyük olma koşulu dışında) ve pozisyon değiştirme yapmış olmasına bakılmaksızın kask tedavisine başlanılması tavsiye edilir. Araştırmalar aşırı şiddette deformasyonel plagiosefalisi olan bebeklerin pozisyon değiştirmeye rağmen 6. aylarından sonra hala orta şiddette kafatası şekil bozukluğunun bulunduğunu göstermektedir. Özellikle aşırı şiddette plagiosefalisi olan bebeklerde asimetri kulaklarda, yüzde ve alında çok fazlasıyla belirgin olmakta, tedavileri çok daha uzun sürmektedir. Bu yüzden de aşırı şiddetteki kafatası şekil bozukluklarının tedavisine pozisyon değiştirme yöntemi denenmeden yani zaman kaybetmeden başlanmalıdır.
Bu bebeklerde plagiosefalinin yanı sıra boyun kasında direnç bulunması ihtimali de çok yüksektir. Bu nedenle kask tedavisine başlandığı gibi aynı zamanda bir pediatrik fizyoterapistten yardım alınmalı ve fizik tedavi ile kask tedavisi eş zamanlı olarak devam ettirilmelidir.
Orta şiddetteki deformasyonel plagiosefali için eğer ki bebeğiniz 6 aydan küçükse 1-2 ay başının sırtüstü yatarken pozisyonlanması, egzersizler ve yüzüstü aktiviteleri tavsiye edilir. 1-2 ay sonunda yapılan aktivitelerin cevabını öğrenmek için STARscanner ile öncesi ve sonrası alınan taramalar üst üste konularak karşılaştırılır. Düzelmenin nerelerde ne kadar olduğu, cevabın yeterliliği tespit edilir. Eğer ki, kafadaki şekil bozukluğu yeterince düzelmiş, hafif dereceye ulaşmış ise aktivitelere devam edilir. Ancak bozukluk halen orta şiddette ise kask tedavisine başlanması gereklidir.
Orta şiddette plagiosefali olan bebeklerin yine aşırı şiddette olduğu gibi boyun kasında bir gerginlik, direnç bulunma olasılığı çok fazladır. Aşırı şiddetteki kafatası şekil bozukluklarında olduğu gibi bir pediatrik fizyoterapist tarafından destek alınması gerekir.
.jpg)
Hafif şiddetteki kafatası şekil bozukluğu kask tedavisi gerektirmez. Bu şiddetteki deformasyonel plagiosefali pek çok bebekte görülen, pozisyon değiştirme, basit ev egzersizleri ve yüzüstü aktiviteleri ile kısa sürede düzelen bir şiddettir.
Orta ve aşırı olan kafa şekil bozuklukları hafif olan şiddetteki diğer bebekler ile ebeveynler tarafından çok kolayca karıştırılır. Pek çok defa bir şey olmaz zamanla geçer tavsiyesini duyarlar.
Burada dikkat edilmesi gereken deformasyonun şiddetidir. Unutulmamalıdır ki kimsenin kafası mükemmel şekilde simetrik değildir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta asimetrinin şiddetidir. Kafatası şekil bozukluğunda anahtar kriterimiz şiddetin seviyesidir.
Bebeğinizin kafasındaki şekil bozukluğunun şiddetini öğrenmek için STARscanner ile 3D ölçüm yaptırın!
