Bebeklerdeki kafatası şekil bozukluğu sayısı 1992'den bu yana artış göstermektedir. Dikkat çeken ise bu artışın Ani Bebek Ölümü Sendromunu (SIDS) azaltmak için hekimlerin uluslararası çabayla başlattıkları sırtüstü yatırma tavsiyesiyle zamanlama olarak örtüşmesidir. Çok başarılı olan "Back to Sleep" Programı SIDS vakalarını %40 azaltmıştır ve dünya çapında sağlık personelleri tarafından desteklenmektedir.
Bu programın başladığı aynı tarihlerde alışık olduğumuz gündüzleri bebeğimizi taşıma ve pozisyon şekilleri yeni taşıma araçlarının hayatımıza girmesiyle önemli bir değişikliğe uğramıştır. Sırtüstü uyutma, SIDS korkusuna bağlı olarak da ebeveynlerin bebekleri sırtüstü tek yön pozisyon da uzun süre bırakmasıyla ve gün içinde aşırı taşıyıcı kullanımının birleşmesiyle deformasyonel kafa şekil bozukluklarında bir "fırtına" etkisi yaratmıştır. Dünyadaki pediatrik cerrah ekiplerinin raporları da bu rahatsızlıktan dolayı sevk edilen bebek sayısındaki artışı doğrulamaktadır.
Bebeklerin kafatasındaki bozukluk bu kılavuzda, kafadaki asimetri veya kafatasındaki aşırı yükseklik ya da anormal özelliklerin beraberinde uzunluk ve genişlik arasındaki orantısız ilişki olarak tanımlanmıştır. Osteogenesis imperfecta ya da kafadaki plakaların ve sütürlerin anormal gelişimi dahil prematür kapanan sütürler (Kraniosinostoz/ Craniosynostosis) ve genetik veya metabolik anomaliler gibi içsel faktörler yüzünden kafa bozuk bir şekil alabilir. Hidrosefali ikincil serebral disfonksiyon veya başka sebeplerden ötürü rahatsızlığı olan bebeklerin gözlem için yatar pozisyonda bırakılmaları ve anormal miktarda serebral omurilik sıvısının yumuşak kafatası kemiklerini etkilemesi yüzünden kafada şekil bozukluğu riski artmaktadır. Servikal omurgada doğumsal anomalileri bulunan bebekler de vertebradaki hatalı kemik uyumu yüzünden ikincil olarak Plagiosefali gelişebilir. İçsel faktörlerin sonucu olan kafa şekil bozukluklarında bir artış bulunmamaktadır ve bu kılavuzun konusu değildir, ancak bu koşullar sağlık sorunları, prosedürler veya gecikmeler ile birleşerek bebeğin başının bir pozisyonda kalması için şartları oluşturup kafatasının dışsal olarak anormal şekil almasına sebep teşkil edebilir.
Rahim içinde başlayan kafatası şekil bozukluklarına katkısı olan dışsal faktörler iyi bilinmektedir. Konjenital nedenler tortikolis, makat pozisyon, birden fazla gebelik, Oligohidramniyos ve zor ya da uzun geçen doğumu içerir. Şekil bozukluğuna sebep olan kuvvet kalkınca çoğu kafatası bozukluğu doğumdan sonraki yaklaşık 6 hafta içinde düzelir. Ancak, eğer ki bebekte tortikolis varsa veya boyun kası kısalığı tespit edilememişse ya da bebek düzleşen alanlardaki baskıyı kaldırmaya yardımcı pozisyonlarda yatırılmamışsa kafatasındaki bozulma çözülemeyebilir ve aslında zaman içinde daha da kötüleşebilir.
Zamanında doğan bebeklere nazaran kafatası daha yumuşak olan prematüre bebeklerde ve tıbben stabil olana kadar uzun süre hastanede yatması gereken bebeklerde görüldüğü gibi kafatasının şeklini doğumdan sonraki dışsal faktörler etkileyebilir. Normal ve erken doğan bebeklerde "tıbbi tedavi, hastabakıcılık uygulamaları, pozisyon sınırlamaları ve boyun kası” yüzünden anormal kafa şekilleri gelişebilir. Literatürler, uyku pozisyonunun bebeklerin kafasındaki (Sefalik Oranı) uzunluğun genişliğe olan oranını etkilediğini uzun süre önce kanıtlamıştır. Sadece yüzüstü veya hem sırt hem de yüzüstü pozisyonda yatan bebeklerden ziyade sadece sırtüstü yatan bebeklerde daha geniş bir yüz ve kısa kafatası gelişir. Tepe yüksekliği ve frontal deformiteler eşlik etmezse bu tip kafa şekli anormal değildir. Araştırmacılar biberonla tek taraftan besleme ve günde 3 defadan daha az yüzüstü aktiviteleri gibi yanlış uygulamaların 7 hafta içinde Deformasyonel Plagiosefali oluşumuna katkısının olduğunu tespit etmişlerdir.
Araştırmacılar sürekli raporlarında Tortikolis'in bebek kafatasındaki asimetrik bozukluk ile fazlasıyla ilişkili olduğunu bildirmektedir. Tortikolis'in mi bebeklerde Deformasyonel Plagiosefali oluşumuna neden olduğu yoksa tersi Plagiosefali'nin mi tortikolis oluşumuna katkısının olduğu belirsizdir. Boyundaki asimetri, ister zayıflıktan isterse de başın dönme aralığındaki sınırlamadan dolayı olsun, çeşitli pozisyonlarda başın rotasyonuna ve yana düşmesine bir nedendir. Sert bir yüzey üstünde uzun süreli temas kafatasının şeklini bozar ve dönme gibi normal gelişimsel becerileri sınırlar. Hutchison tek bir kurumda doğan 200 bebeği incelemiş ve bir bebeğin Plagiosefali mi yoksa brakisefali mi olup olmadığını belirlemenin kriterlerini tanımlamıştır. 2 yaşına kadar kafasındaki bozukluk düzelmeyen bebeklerde Tortikolis ve boyun tercihi arasında anlamlı bir bağlantı bulmuştur.
Küçük bebeklerde en sık görülen kafa şekil bozukluğu Deformasyonel Plagiosefalidir. Bu dışsal faktörlerden kaynaklanan kafatasındaki asimetrik bir bozukluktur. En ileri vakalarda, kulak, göz, yanak ve çene de asimetri eşliğinde kafatasında dikkat çekici bir posterior ve anterior asimetri vardır. Hiç kimsenin kafası simetrik değildir, bu nedenle uygun tedaviyle müdahalede bulunmak için şiddet düzeylerini ayırt etmek önemlidir.
Clarren, Moss, Mulliken, de Chalain, Vles, Graham ve diğerleri yaptıkları araştırmalarda ortez yönetimi gerektiren bebeklerle hafif deformitesi olan bebekleri birbirinden ayırmaya çalışmışlardır. Tüm araştırmalar diğer bileşik özellikleri olmayan hafif deformitesi olan bebeklerin izlenmesini, pozisyonlarının değiştirilmesini ve gün boyunca sıkça yüzüstü aktivitelerin yapılmasını tavsiye etmektedir. Bu araştırmalar fizyoterapi ve / veya pozisyon değiştirme çabalarıyla bozukluğu düzeltmede başarısız olunursa bebeklerde orta-aşırı deformitelerin özel kranial doğrultma ortezleri ile tedavi edilmesini önermektedir.
Graham "normal" simetri olarak tepeden <.3 cm diyagonal farkı (DD) kabul etmektedir. Graham DD>1 cm ve bebek <4 aylık ise pozisyon değiştirme tedavisini önermektedir. 4 ve 6 ay arasında bebekler için, Graham ebeveynlere pozisyon değiştirme ve ortez yönetimi arasında bir seçim vermektedir. Pozisyon değiştirmeye ve fizik tedaviye yanıt alınamayan ve 7.4 ayında 1cm'den daha az DD'sinde azalma olan bebekleri ortez yönetimi için sevk etmektedir. Bebeğin kafasının 3D tarama ile şekli alınarak orta hattan 4 parçaya bölünür ve kaç kadranın anormal olduğu belirlenir. 2 veya daha fazla kadranı kapsayan, frontal asimetri veya kulakta kayma olan bebekler özellikle duyusal sorunları veya gelişimsel gecikmeleri önlemek amacıyla erken sevk edilmelidir.
Simetrik Brakisefali uzunluğuna nazaran anormal derecede geniş kafatası ile karakterize edilir. En aşırı vakalarda, kafada merkezi oksipital düzleşmeye vertex yükseklik, parietal kemiklerin anormal genişlemesi, vertex de aşırı bir eğim ve belirgin bir frontal çıkıntı eşlik etmektedir. Argenta araştırması parietal kemiğin genişlemesinin ve kafatasında dikey yöndeki büyümenin "dikey büyüme veya temporal şişkinlikle beynin daha fazla baskıyı azaltma girişimi" olduğunu söylemektedir. Graham brakisefalinin bebeğin kafatasının esnekliği veya bir bebeğin arkasına yaslanarak kalma eğilimini etkileyen sendromlar ile ilişkili olabileceğini işaret etmektedir. Orta-aşırı Simetrik Brakisefali' de bebek sırtüstü yatarken geniş parietal çıkıntı iki tarafına yuvarlanma ve tam dönüş hareket etmeye bir engel teşkil edebilir. Hatta simetrik Brakisefali olan bebekler de baş ve boyun kontrolü kazanımını sınırlayan zayıf boyun ekstansör kuvveti vardır. Asimetrik Brakisefali, asimetri ve oransızlığın beraber bulunması ile karakterize edilen bir kafa şekil bozukluğudur. Vertex genellikle yüksek ve asimetriktir. Frontal asimetri ve kulak kayması da mevcut olabilir.
Deformasyonel Skafosefali olan bebekler uzun ve orantısız dar bir kafa şekline sahiptir. Az rastlanan bir kafa şekil bozukluğudur ve genellikle NICU'da yan yatırılan prematüre bebeklerin pozisyonu ile ilişkilendirilir. Pozisyona olan son zamanlardaki dikkat bu tip şekil bozukluğunun oluşumunu azaltmıştır. Dar oksipit, başın dik pozisyonda durmasını zorlaştırır ve bebeğin kafası bir tarafa veya diğerine devrilme eğilimi gösterir. Bu yerçekimine karşı boyun ekstansiyon gelişimini, başı ortada tutmayı ve boyun kontrolünü etkilemektedir.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) çocuk doktorlarının bebekleri Tortikolis için değerlendirmelerini, her ziyarette bebeğin kafasını tetkik etmelerini, pozisyon değiştirme stratejileri hakkında ebeveynleri bilgilendirmelerini ve boyun gerginliği, halsizlik ya da gelişimsel gecikmeler çözülmezse fizik tedavi için bebekleri sevk etmelerini önerir. Doktorların uygun tedaviyi sağlamak için Deformasyonel ve Kraniosinostoz bebeklerin kafa şekil farklılıklarını anlaması da çok önemlidir.
Deformasyonel kafatası bozuklukları olan bebeklere pozisyon değiştirme ve kask tedavisi yardımcı olur. Kraniosinostoz mevcut ise normal beyin ve kafatası büyümesine olanak tanımak için cerrahi müdahale gerekir. İki kafa şekil bozukluğu arasındaki ayrım genellikle klinik olarak yapılır. Ancak Kraniosinostoz ile ilgili bir endişe varsa, MRI ve/ veya CT istenebilir. Klinik olarak ayırt etme sürecini sağlamak için aydınlatıcı makaleler diagramlar ve yazılı açıklamalarıyla yayınlanmıştır.
Genel olarak, kraniosinostoz olan bebeklerde etkilenen sütür(ler) üzerinde hissedilebilir bir çizgi oluşur, bir taraftaki kulak Plagiosefali' nin tersine düzleşmenin olduğu alana doğru kayma gösterir ve düzleşmenin olduğu kadran yönünde ipsilateral bir çıkıntı bulunmaz.
Kraniosinostoz şüphesi olduğunda, bebek genellikle eksiksiz bir kraniofasiyal değerlendirme ve olası cerrahi girişim için bir uzmana sevk edilir.
Bu kılavuzun önceki bölümlerinde bebekler uyanık ve refaket altında iken onları sırtüstü pozisyonda yatırılması ve yüzüstü pozisyonda aktivitelere zaman ayrılması anlatılmıştı. Yüzüstü aktivitileri düzleşmiş oksiput üzerindeki baskıyı gidermenin yanında motor gelişimine kilometre taşları ekleyerek destek sağlar. Yüzüstü pozisyonda tutma boyun ekstansiyon ve kafa dönüşünü teşvik eder ve boyun ve omuz kuşağı kaslarını germek ve uzatmak için fırsatlar sunar.
Ailelerin kendi çocuk bakım uygulamalarının çocuklarının gelişimsel becerileri üzerindeki etkisiyle bebeğin kafasındaki simetri ve orana olan etkilerini anlamaları gerekmektedir. Ancak, bebekte Tortikolis mevcutsa çok iyi bakılsa ve pozisyon değiştirilse bile kafa şekil bozuklukları giderilemeyebilir.
Mükemmel bir aile eğitim kitapçığı olan Yüzüstü Aktiviteleri (Tummy Time Tools), kafa şekli bozukluklarını önlemeye yardımcı aktivitileri ebeveynlere sağlamak için Children's Healthcare of Atlanta ve Orthomerica Products personeli tarafından geliştirilmiştir. Bu kitapçık, yüzüstü aktivitelerin baş ve gövde kontrolünü nasıl teşvik ettiğini ve hassas motor becerilerinin gelişmesindeki önemini anlatmaktadır. "Yüzüstü Aktiviteler" kitapçığını bir ücret ödemeden www.cranialtedavimerkezi.com adresinden indirebilirsiniz. Pozisyon değiştirme ve germe egzersizleri belirgin kafatası şekil bozukluğu olan bir bebekte başarısız olursa, çocuk kranial doğrultma ortezi için sevk edilebilir. Deformite aşırı ya da yuvarlanma veya görsel izlemeyle ilgili bir sorun varsa en erken 3 aylık iken sevk edilmesi düşünülmelidir.
STARband kasklar adını amacından almaktadır — Symmetry Through Active Remolding.
Bu özel kasklar optimum form ve fonksiyon elde etmek için bebeğin kafatasının birebir modelinden imal edilir. Sert dış kabuk yapısal tasarım bütünlüğünü korur ve aşamalı ayarlamalara izin vermek için kapalı hücreli köpük ile kaplı olarak veya kask içindeki temas eden ve boş kalan alanların kolay bir şekilde görsel denetimine izin veren şeffaf termo-plastik bir malzemeden yapılır. Eşsiz STARband kaskların tasarımların her biri büyümeye teşvik, simetri ve oranı artırmak için tedavi programı boyunca modifiye edilebilir. Genellikle, sadece bir kask, tüm tedavi programı için yeterlidir.
STARscanner 3D Veri Toplama Sistemi ve STARband kasklar gibi kafatasını düzeltmeyi amaçlayan tüm kaskların FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından 510(k) şartlarına uygunluğunun tasdik edilmesi gerekmektedir. STARscanner tarama sistemi bebeklerdeki kafa şekil bozukluklarını taramak için FDA izni olan en güvenli Sınıf.1 tarama cihazlarından biridir. Bir kişinin ışınlardan gözünü kaçırması veya göz hasarını önlemek için gözlerini kapatması kornea refleksine (göz kırpma reaksiyonu) bağlıdır.
Bebeklerin her 2-10 saniyede bir göz kırpan yetişkinlere nazaran daha seyrek bir göz kırpma refleksleri vardır. Eğer ki, bebeğin göz kırpma refleksi henüz yeterince gelişmemiş ise Sınıf.2 tarayıcılarla yapılacak taramalar bebeklerin gözleri için özellikle sakıncalı olabilir.
STARband Programı kafatasındaki büyümeyi daha doğru bir simetri ve oran elde etmek için yeniden yönlendirmeye odaklanır. Bunu ileri doğru çıkan alanlar üzerinde temas kurarak ve depresif ya da düzleşmiş olan yerlerde büyümeye kask içinde olanak sağlayarak gerçekleştirir. Teknisyen daha simetrik ve orantılı bir kafatası şekil büyümesini sağlamak ve yönlendirmek için tedavi programı boyunca pek çok randevu ile ileriye dönük ayarlamaları yapar. Sadece iki boyda prifabrik seri üretimi yapılan kaskların aksine özel STARband kasklar her bebeğin kafatasındaki önemli anahtar alanlara tutunması ve verteks yükseklik ile çaprazlama anormalliği/asimetriyi sınırlaması ve parietal ve frontal kemiklerin şeklini normalleştirmesi için benzersiz olarak tasarlanmıştır.
İlk ziyaret, detaylı hasta değerlendirmesi, hastanın geçmişiyle ilgili bilgi toplanması ve bebeğin birincil bakıcı(lar) ile görüşmeyi içerir. Reçeteyi yazan hekim ve fizik terapist ile istişarede bulunularak beraber yürüyen bir kask tedavi programı sağlanır. Kask tedavisi izah edildikten sonra, ortez teknikeri bebeğin başının şeklini STARscanner ve ya SmartSoc 3D veri toplama sistemi ile alır. Alınan tarama daha sonra STARband kask imalatı için hemen Orthomerica' ya e-mail ile gönderilir. Tarama tarihinden itibaren iki hafta içinde kask bebeğe uygulanır. Uygulamada kulak ve alın ve göz hizasının rahat olması için bazı düzenlemeler yapar. Daha sonra Ortez Teknikeri ebeveynlere günlük bakımla ilgili eğitimleri sağlar, kullanım programını tarif eder, alınan bir daha ki randevuya kadar ayar yapılması gerektiği durumlarda ulaşılması için iletişim bilgilerini verir. Sık yapılan takip ziyaretleri bebeğin hızlı kafatası büyümesini izlemek ve kafatasının doğru bölümlerinde istenilen derecede simetrik ve orantısal büyümeyi elde etmek için yapılmaktadır. Ortalama olarak, kask tedavisinin süresi 3 - 6 ay arasında değişir. Gelen bebeklerin çoğunun tedavisi ortalama 8 ziyaret ile ortalama 4 ½ ayda tamamlanır. 12 aydan büyük bebeklerde bu yaştan sonra kafatasında normal büyümenin azalması ve kafatasının artan kalınlığı ve sertliği yüzünden daha uzun bir tedavi programı gerekebilir. Araştırmalar erken müdahale ile simetride çok daha büyük başarılar elde edildiğini, ancak 18 aya kadar da bebeklerde bazı düzeltmenin hala mümkün olduğunu göstermektedir.
STARband kaskları sağlayan merkezler STARscanner 3D Veri Toplama Sistemini kullanarak bebeğin kafa şeklini elde eder. Sınıf.1 tarama cihazları bebeklerin kafa şekil ölçüsünü güvenli ve birebir ölçülerde almanın yoludur ve yaklaşık 2 saniye sürer. STARscanner 3D tarama sistemi alçı ile kalıp işlemini ortadan kaldırır ve bebeğin kafa şekli yüzey verilerini yakalamak için bebeğin göz sağlığı açısından güvenli ışınları ve kameraları bir arada kullanır. Bu veriler e-posta ile Orthomerica'ya gönderilir. CAD / CAM kullanılarak 5-eksenli bir carver ile bebeğin kafasının 3D modeli fabrikasyon için oluşturulur.
Kask Öncesi Kask Sonrası
Atlanta Çocuk Hastanesindeki araştırmacılar tarafından Kraniyofasiyal Cerrahi Dergisi'nde yayınlanan bir çalışmada şekil çıkarma ve dokümantasyon için STARscanner sistemi kullanılarak Starband' in etkinliği araştırıldı. Bu çalışmada aynı zamanda Deformasyonel Plagiosefali tanısı konmuş ve aileleri tarafından tedavisi reddedilen 16 bebeğin katılımı belgelenmiştir. Tedavi edilmeyen tüm deneklerden üçünde sadece büyümeyle ilgili parametreler değişti ve simetri ya da oransal değişkenlerde anlamlı bir düzelme tespit edilmedi. STARband ile tedavi edilen 206 bebek kesit ölçümleri ve sağ ve sol ön, arka ve genel simetri oranları arasındaki hacim karşılaştırmaları dahil olmak üzere ilgili tüm 25 değişkenlerde anlamlı bir iyileşme göstermiştir.
STARband kasklar daha yuvarlak oksipital kısmı ile düzleşmiş arka alanda dinlenmesi yerine bebeğin kafasının daha özgürce hareketine izin verir.
Çıkık alan artık bebeğin dönmesi için bariyer görevi görmez, böylece daha ileri motor becerilerini geliştirmesi için kolay dönmesine imkan sağlar. STARband bebeğin korunması için araba koltuğuna bırakıldığında ve geceleri sırtüstündeyken daha fazla deformiteyi engellemek için etkilenmiş düz alanlarda boşluk bırakır. Her iki pozisyonda daha yuvarlak oksipital bölge, dönüş ve kafanın dik tutulmasına olanak verdiği için kask ile bebekler daha fazla boyun hareketine sahip olur. Birçok ebeveyn STARband kaskları ile birlikte bebeklerinin yuvarlanmaya başladığını ve daha aktif olduğunu bildirmektedir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda STARband’ in beceri gelişimine olumsuz bir etkisinin olmadığı belgelenmiştir.
Bunun yanında kesin klinik kanıtlar göstermektedir ki herhangi bir müdahale öncesi Deformasyonel Plagiosefali olan bebeklerde gelişimsel sorunlar, görme takip problemleri, çenede asimetri ve işitsel sorunlar olabilmektedir.
2000 yılından bu yana, 600.000 'den fazla bebek STARband Programından yararlanmıştır. Asimetriyi ve oranı düzeltmek için kafa yavaşça yeniden şekillendirilirken çocuğun fiziksel görünümü normal haline getirilir. Belki daha da önemlisi, STARband kaskları çocukta hızla genişleyen beynin daha normal bir orta- hat oryantasyonunda duyusal bilgiyi işleyebilmesini sağlamak için kafatası plakaları ve frontal kemiklerin pozisyonunun normale dönmesine yardımcı olur. STARband programı non- invasive müdahale ile çocuğun gelişimini ömrü boyunca olumlu yönde etkiler.
